Thursday, October 30, 2008

TEMBUNG LAN JENISE

Tembung dumadi saka wanda. Wanda dumadi saka aksara. Tembung kena kanggo ndapuk ukara.
Gatekno katrangan ing ngisor iki !

AKSARA ---------- WANDA ---------- TEMBUNG ------------- UKARA
(HURUF) (SUKU KATA) (KATA) (KALIMAT)

Miturut golonganing, Tembung kaperang dadi 10 warna, yaiku :
1. Tembung Aran (Kata Benda)
Yaiku tembung kang nudhuhake marang wujude barang utawa araning barang.
Contone : montor, mobil, sepatu, bangku, klambi, ember, buku, sepur, montor mabur, lan sapiturute.

2. Tembung Kriya (Kata Kerja)
Yaiku tembung kang nudhuhake marang tindakan utawa salah sawijine kegiatan.
Contone : maca, mangan, mlaku, nonton, nyapu, nulis, nggambar, lan sapiturute.
a. Andi lagi maca majalah.
b. Bapak lagi nonton tv.


3. Tembung Ganti (Kata Ganti)
Yaiku tembung kang fungsine kanggo ngganteni benda utawane manungsa.
Contone : kowe, aku, adik, bapak, dheweke, lan sapiturute.

4. Tembung Wilangan (Kata Bilangan)
Yaiku tembung kang nudhuhake marang angka utawane wilangan.
Contone : siji, loro, papat sepuluh, enem, satus, lan sapiturute.

5. Tembung Sipat/Kahanan (Kata Sifat)
Yaiku tembung kang nudhuhake marang sipate manungsa, kewan, barang utawa kahanan kang ana.
Contone : gagah, gemagus, putih, peteng, padhang, sregep, kuru, sugih, lan sapiturute.
a. Andi bocah sing sregep.
b. Kulite pancen putih tenan.

6. Tembung Katrangan (Kata Keterangan)
Yaiku tembung kang nudhuhake panggonan.
Contone : kana, kene, ndhuwur, ngarep, mburi, ngisor, wetan, kidul, lan sapiturute.
a. Bukumu ana ing ndhuwur meja tulis.
b. Umahe Ahmad nang wetan kali.


7. Tembung Seru/Pangguwuh (Kata Seru)
Yaiku tembung kang fungsine kanggo nguwatake lan ditandani nganggo tanda penthung (!).
Contone : adhuh !, ah!, tulung!, wah!, lan sapiturute.

8. Tembung Sandhangan (Kata Sandhang)
Yaiku tembung kang nudhuhake marang drajat sing disandhang.
Contone : Kyai, Raden, Rara, lan sapiturute.
a. Raden Patah
b. Pangeran Diponegoro

9. Tembung Penyambung (Kata Sambung)
Yaiku tembung kang fungsine kanggo nyambung tembung liyane.
Contone : sarta, lan, wusana, lan sapiturute.
a. Wusana cekap samanten.
b. Andi lagi maca lan nulis

10. Tembung Pengarep (Kata Depan)
Yaiku tembung kang panggonane nang ngarepe sawijine tembung liyane.
Contone : saka, ing, menyang, sing, lan sapiturute.
a. Bapak tindak menyang sawah.
b. Ing wayah esuk.


Readmore...

Friday, October 24, 2008

Laku : Sembahyang dan Olah Rasa

Laku, sembahyang dan olah rasa merupakan kegiatan peribadatan kebatinan yang penting dalam perjalanan hidup dan merupakan cara untuk mencapai puncak peningkatan kekuatan spiritualitas Kejawen, yaitu menuju manunggaling kawulo gusti. Yang ditempuh dalam laku ini adalah kesatuan jiwa dan raga manusia kepada Tuhan Yang Maha Esa. Jiwa manusia merupakan rasa yang dapat merasakan kedekatan dan bahkan menyatu dengan Gusti Yang Maha Kuasa.
Rasa adalah tolok ukur pragmatis dari segala mistik orang Jawa atau Kejawen. Rasa yang membawa keadaan dirinya menjadi puas, tenang, tentram batin (tentrem ing manah), dan ketiadaan ketegangan. Karena merupkan respon kejiwaan yang diterima oleh indera atau bagian tubuh dari suatu objek tertentu, rasa dapat juga dipandang sebagai unsur psikologis manusia pada ranah efektif yang digunakan untuk menangkap kebenaran-kebenaran batiniyah.


Kebenaran-kebenaran yang diperoleh melalui laku dan rasa harus didasarkan pada ngelmu untuk menuju kesempurnaan yang hakiki. Pemikiran mistis jawa yang dikenal dengan nama ngelmu kesempurnaan (ilmu kesempurnaan), adalah jalan menuju kesatuan dengan Tuhan Yang Maha Esa.
Ngelmu dalam terminologi kejawen menggunakan kata pengawikan jawi, hakekatmya, bukan sekedar pengetahuan, melainkan mengandung kebijaksanaan. Olah pikir dan asah budi para pemikir Jawa senantiasa memakai slogan yang didambakannya yaitu memayu hayuning saliro, memayu hayuning bangsa, memayu hayuning bawana (memelihara kesejahteran diri, memelihara kesejahteraan bangsa, memelihara kesejahteraan dunia). Konsep ngelmu tersebut adalah sangat jelas dipengaruhi oleh konsep-konsep Islam, yaitu mulai dari persoalan kosmologi sampai dengan adab suami isteri, sebagaimana dalam buku-buku Kejawen Betaljemur atau Adam Ma’na yyang dipengaruhi oleh kitab Mujarobat.
Disamping kegiatan laku dan olah rasa, sembahyang juga sangat penting dalam pandangan Kejawen, meskipun kata sembahyang dalam terminologi Jawa kuno tidak ada; yang ada adalah kata sembah dan hyang. Sembah berarti menghormati, tunduk; sedangkan hyang berarti dewa atau dewata. Dengan demikian., kesatuan istilah tersebut menjadi sembahyang yang berarti penyembahan kepada dewa atau Tuhan menurut aliran kepercayan Pangestu, konsep sembahyang atau ritual ada 2 cara, yaitu ritual kelompok (bawa raos) dan ritual perorangan (panembah dan pangesti).
Tata cara ritual bawa raos meliputi : pangesti pembuka (mohon tuntunan), bawa raos (ceramah), pengungkapan pengalaman-pengalaman dalam penyiswan, pangesti penutup (mohon kesejahteraan) lagu Dandang Gula (eling-eling). Ritual perorangan panembah adalah semacam sembahyang wajib seperti shalat dalam agama Islam. Pelaksanaan waktunya sesuai dengan jenjang kesiswaannya, sedangkan pangestia adalah do’a kepada Tuhan Yang Maha Esa, yang dilaksanakan kapan saja.
Kegiatan laku dan sembahyang dalam pandangan kebatinan atau Kejawen merupakan cara atau jalan untuk memperdalam olah rasa dalam pencapaian kepada Tuhan Yang Maha Esa atau Gusti Allah, atau dengan kata lain menuju kesatuan manunggaling kawula gusti.

Readmore...